Hiện tượng này có thể dễ dàng quan sát được ở biển. Ngược lại, hoàng hôn xảy ra tại phía Tây, nơi Mặt trời lặn xuống. 3. Phân loại hoàng hôn và bình minh. Sự khác nhau giữa bình minh và hoàng hôn còn nằm ở cách người ta phân loại hai hiện tượng tự nhiên này. Sách Buổi Hoàng Hôn của Những Thần Tượng Tác giả : Friedrich Nietzsche Tải sách Miễn Phí Nội dung sách Buổi Hoàng Hôn của Những Thần Tượng 1. Năm 1888 trong cuộc đời và tư tưởng Nietzsche Mặt trời lên cao đỉnh rồi bùng vỡ trong Van Gogh trong năm 1888. Đó cũng chính […] Nếu “hoàng hôn của những thần tượng” có nghĩa là sự lạm phát của mọi chân lý, mọi giá trị thiết định lấy “thế giới chân thực” bên ngoài trần gian, bên kia đời sống làm bản vị, coi những kẻ bạc nhược sa đọa là những kẻ làm giấy bạc, coi đền thờ là Buổi hoàng hôn của những thần tượng là cuộc tuyên chiến vĩ đại. Đây là cuộc mổ xẻ tàn nhẫn lý trí, luân lý, tâm lý học lòng ái quốc, vị tha, tình nhân loại. ĐỪNG ĐĂNG KÝ KÊNH!!!Video mình up lên với mục đích giới thiệu những đầu sách có giá trị đến mọi người nhằm lan tỏa văn hóa đọc có chọn lọc, dành . Nhớ like Fanpage Mê Tải Sách bạn nhé!Vui lòng lựa chọn định dạng để tải sáchPRC “Cây búa nói“Tại sao quá cứng rắn!- than trong bếp một hôm hỏi kim cương chúng ta chẳng phải là bà con họ hàng gần với nhau sao?”.“Tại sao quá mềm? Hỡi các anh, ta cũng xin hỏi các anh như thế các anh- chẳng phải là anh em với ta sao?Sao quá mềm, quá nhu nhược và dễ khuất phục làm vậy? Sao quá nhiều khước từ và chối bỏ trong tâm các anh? Sao quá ít định mệnh trong ánh mắt các anh nhìn?Và nếu các anh không muốn là những định mệnh, những kẻ khốc liệt làm sao một ngày kia các anh có thể cùng ta- chiến thăngs? Và nếu sự cứng rắn của các anh không muốn lóe sáng và cắt, cứa làm sao một ngày kia các anh có thể cùng ta- sáng tạo?” Buổi hoàng hôn của các thần tượng. Tác phẩm cuối cùng mà Nietzsche tự ngợi ca chẳng ngại ngùng như là một tiền sảnh để bước vào tòa lâu đài triết học của ông, như một bản toát yếu nhất trong số tất cả sách ông viết, xù lên lởm chởm những từ ngữ chiết xuất từ sinh lý học, bệnh lý học, triệu chứng học và dược học… Buổi Hoàng Hôn Của Những Thần Tượng Hoàng hôn của những thần tượng là tác phẩm cuối cùng, tổng quát lại mọi tư tưởng triết học căn bản của Friedrich Nietzche. Cuốn sách được hoàn thành năm 1988, ban đầu có tên Làm cách nào triết lý với cây búa, sau đó được đổi lại, phỏng theo tên vở nhạc kịch “Hoàng hôn của những thần thánh” của Richard Wagner. Thần tượng, với Nietzche là chân lý. Chân lý nào rồi cũng sụp đổ, cũng đến lúc bước vào hoàng hôn, lụi tàn và biến mất. Đó chính là tư tưởng triết học chủ đạo trong suốt cuộc đời nghiền ngẫm của Nietzche, cũng như trong tác phẩm này. Tất cả thực tại, quan điểm, lý tưởng, đều sẽ tiêu vong. Nhưng dòng chảy cuộc sống thì vẫn không ngừng, và sẽ chỉ đi theo chính bản năng, chỉ có bản năng là đẹp đẽ giữa mọi điều thối tha. Để tiệm cận đến mục tiêu triết học cá nhân, Nietzche đi theo con đường phê bình những triết gia, những dòng tư tưởng cổ kim. Đó là những nhân vật lỗi lạc như Socrate, Platon, Renan, Rousseau, Sainte – Beuve, G. Eliot, George Sand, Schopenhauer, Comte, Kant, Schiller, Zola, Victor Hugo, Listz, Carlyle; những giá trị xưa nay như thiện ác, đẹp xấu, đúng sai, dân chủ, tiến bộ… Với một lối viết hàm súc, cách lập luận sâu sắc của thứ văn chương bác học, Hoàng hôn của những thần tượng đã khám phá mọi sự giả tạo trong các tư tưởng đó, quyết liệt và không nể nang. Chân thực, đó là những gì cần thiết nhất, đối với Nietzche. Chân thực gắn với bản năng, và vượt lên tất cả, bản năng đồng nghĩa với hạnh phúc. -Nguyễn Hữu Hiệu- Giá sản phẩm trên Tiki đã bao gồm thuế theo luật hiện hành. Bên cạnh đó, tuỳ vào loại sản phẩm, hình thức và địa chỉ giao hàng mà có thể phát sinh thêm chi phí khác như phí vận chuyển, phụ phí hàng cồng kềnh, thuế nhập khẩu đối với đơn hàng giao từ nước ngoài có giá trị trên 1 triệu đồng..... Mục lục Thơ về hoàng hôn mang nỗi buồn man mác Bài thơ Hoàng hôn tình em – tác giả Thiện Sử Bài thơ Có những chiều – tác giả Thanh Hùng Bài thơ Hoàng hôn lẻ bóng – tác giả Trần Hạ Vi Bài thơ Chiều hoang – tác giả Võ Ngọc Cẩn Bài thơ Hoàng Hôn – tác giả Bảy Trần Bài thơ Chiều hoàng hôn – tác giả Thanh Hùng Bài thơ Chiều thương – tác giả Huỳnh Minh Nhật Bài thơ Hoàng hôn – tác giả Hồng Giang Bài thơ Chiều buông – tác giả Hạnh Nguyễn Ly khúc hoàng hôn – tác giả Phi Bằng Thơ về hoàng hôn trên biển Bài thơ Chiều trên biển vắng – tác giả Biển Chiều Bài thơ Hoàng Hôn – tác giả Thu Hằng Bài thơ Bóng hoàng hôn – tác giả Tú Nguyễn Bài thơ Đến nghe em – tác giả Mai Ngọc Thoan Bài thơ Chờ anh dưới hoàng hôn – tác giả Hồng Giang Bài thơ Biển tím chiều loang – tác giả Giọt buồn không tên Bài thơ Bóng hoàng hôn – tác giả Tú Nguyễn Những bài thơ về hoàng hôn đẹp Bài thơ Buổi Chiều – tác giả Xuân Diệu Bài thơ Hoàng hôn tím – tác giả Toàn Tâm Hòa Bài thơ Hoàng hôn nhớ - tác giả Lê Hoàng Bài thơ Gọi chiều – tác giả Trúc Thanh Bài thơ Hương chiều – tác giả Lê Hoàng Bài thơ Vu vơ – tác giả Thanh Hùng Nếu bình minh là sự tượng trưng cho những điều tươi đẹp và mới mẻ thì hoàng hôn lại thường được gắn với những nỗi buồn sâu lắng, bởi vì hoàng hôn chính là sự kết thúc một ngày. Ngắm hoàng hôn như thể nhắc chúng ta biết rằng một ngày nữa lại sắp kết thúc, cuộc vui nào cũng tàn, hoặc người cũng có lúc sẽ rời đi...chính những điều đó dường như khiến cho hoàng hôn tuy đẹp nhưng buồn. 1. Thơ về hoàng hôn mang nỗi buồn man mác Những bài thơ về hoàng hôn thường khá buồn và mang nhiều cảm xúc, bởi tác giả dường như đã gửi gắm hết thảy những tâm tư, tình cảm của mình vào trong từng câu thơ. Bài thơ Hoàng hôn tình em – tác giả Thiện Sử Lẫn trong nỗi nhớ bộn bề Hoàng hôn dần nhuộm lê thê cõi lòng Chỉ là nặng gánh riêng chung Chỉ là ôm ấp hoài mong mới buồn Người đi khuất dạng sơn truông Đôi lần trở gót cội nguồn thuở xưa Lá thu góp nhặt mấy mùa Tình em cứ mặc nắng mưa vẫn chờ Chờ khi sương mỏng giăng tơ Nắng mai nhuộm dãy núi mờ đằng xa Chờ vầng mây bạc vắt qua Phũ trùm nỗi nhớ chiều tà… hoàng hôn Chim xa mỏi cánh bồn chồn Chuông chùa xóa dịu… thiệt hơn… hận thù Còn ai dáng dấp vọng phu Chìm trong sương khói mịt mù mỏi mong Tình em nhuộm tím sầu đông Bới niềm băng giá chất chồng dài thêm Mình ên góp nhặt ưu phiền Cất vào một góc hồn riêng đợi chờ Bài thơ Có những chiều – tác giả Thanh Hùng Có những chiều nhìn nắng ngủ mê say Ta nghiêng vai hạt gầy rơi thật vội Rồi loang nhạt trên đường dài muôn lối Theo hoàng hôn cùng bóng tối cuối ngày Có những chiều nhìn lá nhẹ lắt lay Rơi thật nhẹ rắc đầy trên phố vắng Để lại đó một không gian tĩnh lặng Niềm ưu tư nghe nằng nặng nơi này Có những chiều mưa rơi nhẹ trên tay Từng hạt nhỏ tan ngay khi vừa chạm Để lại đó một chút gì xúc cảm Như chuyện xưa chưa lần dám tỏ bày Có những chiều nhìn cơn gió nhẹ bay Khơi niềm nỗi khi heo may vừa thoảng Chút man mát vỗ về rồi tan loãng Gợi lòng ta thêm một thoáng u hoài Có những chiều lòng bất chợt nhớ ai Khi nhìn gió và mây bay khắp nẻo Từng chiếc lá rụng dần vì khô héo Và hạt mưa đang lạnh lẽo rơi đều Cho thu về tạo thêm cảnh đìu hiu. Bài thơ Hoàng hôn lẻ bóng – tác giả Trần Hạ Vi Chiều lẻ bóng, hút nhạn vương bến vắng Mắt đượm buồn tắm sợi nắng hoàng hôn Nhớ người thương. Nghe tê tái tâm hồn Gió vuốt nhẹ! Khoảng không ôm giá lạnh Khói lam chiều quyện quê nhà chen vách Én rủ nhau soi bóng ánh tà dương Nỗi nhớ nào bằng nỗi nhớ quê hương Em lặng thầm uống giọt buồn cằn cỗi Chiều tắt nắng. Buông màn đêm giăng lối Con đường mòn cũng giận dỗi bâng quơ Người thương ơi? Phải nhớ đến bao giờ Phút trải lòng, mượn hồn thơ trông ngóng Chỉ mình em ngắm hoàng hôn thả bóng Gửi giọt buồn! Tõm khoảng trống hư không Em nhớ anh. Nỗi nhớ xiết quặn lòng Chiều lẻ bóng… Giữa mênh mông huyền ảo Bài thơ Chiều hoang – tác giả Võ Ngọc Cẩn Chiều đông con nắng đi hoang Tình yêu dẫu vỡ vẫn còn tơ vương Đường xa mờ mịt mù sương Sầu giăng mấy lớp bụi đường trên vai Hoàng hôn vẫy gọi đêm dài Tiếng con chim nhạn bi ai gọi bầy Gió lùa xám ngắt màu mây Mưa bay lất phất lạnh đầy không gian Bơ vơ chiếc bóng vỏ vàng Liêu xiêu chân bước lệ tràn bờ mi Người như đôi cánh chim di Mùa đông tránh rét bay đi phương nào Đêm về không ánh trăng sao Nghe côn trùng khóc giữa bao la buồn Tâm tư dậy ngọn sóng cuồng Biết làm sao hiểu cội nguồn niềm đau Thời gian đâu dễ phai màu Cho nên nỗi nhớ ngàn sau vẫn còn Chiều đông con nắng đi hoang Trời còn mưa nắng ta còn nhớ em Bài thơ Hoàng Hôn – tác giả Bảy Trần Nhìn tia nắng ngã về chiều hấp hối Chợt nhớ người từng nói vẫn mãi yêu Hẹn tương phùng khi trời xế bóng chiều Chẳng ngờ đó là điều không quên được Hoàng hôn rớt cùng câu thề hẹn ước Chắc người quên nên ngược lối đường tim Kẻ nặng mang lại vẫn mãi đắm chìm Ôm vết xước trong tim mòn mỏi đợi Khi đã trọn đem tim hồng trao gửi Là suốt đời vẫn đợi một hồi âm Bóng xế rồi sao vẫn cứ lặng câm Có kẻ ngốc âm thầm mong đợi mãi Giọt nắng cuối chừng như còn nán lại Nắng vừa tươi đã phải lụi tàn ngay Lời hẹn thề vương trên những áng mây Gió nhẹ thoảng đã bay vào vô định Bài thơ Chiều hoàng hôn – tác giả Thanh Hùng Ráng chiều ngả bóng về tây Gió chao nắng thả vai gầy bên sông Vàng phai thêm ửng sắc hồng Ai chờ ai đợi mà mông mênh buồn Lạ kìa đám lá nhẹ tuôn Thu chưa kịp tới gió luồn ngang tai Ồ không chắc tại u hoài Nên lòng cứ ngỡ chiều phai hạ tàn Nên hồn bận bịu miên man Nhìn sông nước chảy tuôn tràn về đâu Hình như gợn chút âu sầu Nỗi niềm ai hiểu vài câu chuyện buồn Nghiêng dần nhạt bóng hoàng hôn Đưa tay vuốt lại tâm hồn phẳng phiu Chiều nay cũng giống bao chiều Có người nơi đó hắt hiu đợi chờ Nữa rồi ta lại ngu ngơ Hoàng hôn tẻ nhạt thẫn thờ mông lung Phía xa còn mãi mịt mùng Tắt dần chiếc bóng hình dung… chỉ là. Bài thơ Chiều thương – tác giả Huỳnh Minh Nhật Hoàng hôn lác đác hạt mưa ngâu Gió qua mệt mỏi cánh nhạn sầu Đôi lời thề hẹn mùa thu trước Theo gió tìm về – anh tôi đâu? Sao anh hờ hững lòng cô phụ? Neo bến trùng xa khách lãng du? Câu hò bến đợi còn muôn thuở Thuyền đi biền biệt chẳng tạ từ Từ ngày anh đi, từ dạo ấy Thu bỗng buồn tênh ở chốn đây Đêm đêm nghe lá rơi bờ nguyệt Lạnh lẽo hồn côi nhớ thương đầy Dẫu biết anh xa ngàn vạn dặm Tôi ngóng chờ gì mộng trăm năm? Thầm trách tim yêu còn bé bỏng Cứ mãi đợi chờ tình xa xăm… Bài thơ Hoàng hôn – tác giả Hồng Giang Hoàng hôn xuống lăn tròn trong nỗi nhớ Nắng mỏng manh trăn trở níu đông tàn Đời người mà ắt sẽ có hợp tan Se sắt nhớ cung đàn thương nốt nhạc Ngõ vắng nhỏ lá vàng khô xao xác Sóng xô bờ xào xạc sợ biển đau Chiều buông rơi để nỗi nhớ nhạt màu Dấu yêu hỡi ở đâu người có thấy Vần thơ tình viết hoài trên trang giấy Đợi chờ ai run rẩy những khát khao Vòng tay ôm bờ môi thắm hôm nào Giây luyến ái đưa ta vào mộng mị Với tình yêu xin người đừng suy nghĩ Kẻo xuân hồng bì tị kém sắc tươi Đã yêu nhau thì yêu đến trọn đời Đừng như nắng rong chơi chiều đông giá Hoàng hôn xuống câu thơ tình nghiêng ngả Gửi cho người… Là tất cả… Tình anh ! Bài thơ Chiều buông – tác giả Hạnh Nguyễn Chiều buồn buông vội câu thơ Ngắm hoàng hôn đỏ thả tơ về trời Buồn hiu quạnh quẽ bên đời Ngắm mây lờ lững nhớ người phương xa Dường như cũng chỉ mình ta Bao chiều thương nhớ vào ra một mình Hỏi mây hỏi gió lặng thinh Một mình thương nhớ mối tình đơn côi Mây chiều lờ lững cứ trôi Trèo lên đỉnh nhớ ta ngồi buông câu Chiều buông bao sợi tơ sầu Là bao nhiêu nhớ nát nhàu con tim Sương rơi lạnh buốt môi mềm Giọt thương giọt nhớ khẽ len vào hồn Ôm sầu lệ buốt rơi tuôn Chìm vào giấc ngủ nỗi buồn vẫn theo. Ly khúc hoàng hôn – tác giả Phi Bằng Tiễn em về ảo mộng khẽ khàng rơi Hoàng hôn phủ chân trời đau ngả tím Ơi vạt nắng đọng thềm rêu chết lịm Tiếng dương cầm sai phím lạc vòng tay. Im bóng đời gió lộng phũ phàng lay Ngàn lá đổ muộn ngày xao nẻo vắng Hong kỷ niệm chuốc men tình dai dẳng Ý phai tàn, tim trĩu nặng sầu thương. Êm lối mòn cỏ dại khuất màn sương U uẩn gợn canh trường ngăn giấc ngủ Nâng nhẹ cánh hoa lòng đang héo rũ Ố màu tranh phai sắc nụ hôn buồn. In khắc vào tâm khảm lệ mưa tuôn Nhìn con suối xa nguồn trôi tản mạn Hờn chi nữa để tâm hồn ly tán Ở phương nào ai trút cạn niềm tin! 2. Thơ về hoàng hôn trên biển Với nhiều người có lẽ nơi ngắm hoàng hôn đẹp nhất chính là dưới bờ biển trải dài cát trắng, gió biển thổi rì rào bên tai, cùng với đó là hình ảnh ánh mặt trời từ từ dịu mát và lặn mất dưới đường chân trời xa kia. Những lúc như thế, có thêm những dòng thơ về hoàng hôn trên biển thì những cảm xúc đã được chôn kín bao lâu chắc cũng sẽ ùa về. Nhưng, dù lòng bạn đang bình yên hay giông bão cũng mong bạn có thể cảm nhận được trọn vẹn khoảnh khắc đẹp đẽ nhất khi đứng trước khung cảnh trời nước bao la. Bài thơ Chiều trên biển vắng – tác giả Biển Chiều Ai đã từng dạo chân trên bờ cát Ngắm lớp sóng xa dào dạt vỗ bờ? Biển về chiều đẹp tựa những nàng thơ Khi ánh hoàng hôn từng giờ buông thả Rực bờ tây ánh hồng thơ mộng quá Cảm xúc trào dâng thật lạ trong lòng Nhìn chân trời tim cuộn nỗi chờ mong Cảm giác bình yên như sà vòng tay mẹ. Biển về chiều dịu dàng và lặng lẽ Sóng rì rào khe khẽ hát lời ru Sắc hoàng hôn nhuộm đỏ áng mây mù Nhè nhẹ gió về…vi vu thông vẫy Trong hoàng hôn biển đáng yêu quá đấy Mỗi chiều về tôi lại thấy yêu thêm Yêu trùng khơi yêu con sóng êm đềm Yêu những con tàu ngày đêm hối hả Xin chắp vần thơ viết về biển cả Mộc mạc chân thành bởi đã quá yêu Dâng hồn tôi xin tặng hết biển chiều Cùng tim đỏ khắc tình yêu... mãi mãi. Bài thơ Hoàng Hôn – tác giả Thu Hằng Chiều chiều tiếng sáo diều vang Vi vu hòa nhạc hai hàng thông reo Hoàng hôn buông xuống theo ngày vào đêm Buồn căng theo gió ngược lên Tiếng chim gọi vịt bờ bên xa dần Trên trời vang tiếng sáo ngân Giọng hò mái đẩy lúc gần lúc xa Hoàng hôn đỏ thắm chiều tà Bóng người thiếu phụ mắt nhòa lệ rơi Tình yêu đẹp lắm ai ơi Niềm vui hạnh phúc suốt đời bên nhau Sông sâu ai bắc nhịp cầu Cho đôi bạn trẻ bên nhau đợi chờ hoàng hôn chiều tím ước mơ Con tim giá lạnh Ngẩn ngơ mong chờ Bài thơ Bóng hoàng hôn – tác giả Tú Nguyễn Ta lặng lẽ giữa biển chiều êm ả Bóng trăng soi nghiêng ngả ánh hoàng hôn Tiếng tim yêu trên sóng vỗ dập dồn Mái chèo khua thả hồn theo con nước Thuyền lênh đênh con sóng đùa Trôi ngược Mộng ước chúng mình như con nước vờn trăng Núi nhô lên muốn níu cả cung hằng Như tay anh níu vầng trăng em đó Ta nhẹ nhàng lắng sâu từng hơi thở Biển mênh mông nhưng không nỡ ồn ào Cứ bình yên cho ta trao ân ái Sóng rì rào như thẹn mãi vì ta. Ánh trăng khuya như cũng đã sắp tà Quay thuyền về ta miên man câu hát Biển dịu êm đưa ta về bến bạc Gió hiu hiu man mát đón bình minh. Bài thơ Đến nghe em – tác giả Mai Ngọc Thoan Ta khao khát chiều hoàng hôn trên biển Có được em như hò hẹn hôm nao Để cùng trao thứ hương vị ngọt ngào Hòa quyện với tiếng rì rào của sóng Em có biết một người đang trông ngóng Chờ phút giây lãng mạn ấy không em Cứ trông hoài mải miết đã bao đêm Mong sẽ có một chiều trên biển vắng Ta và em được say đắm bên nhau Cùng tận hưởng những phút giây dịu ngọt Và cảm nhận điều con tim muốn nói Em có nghe tiếng gọi phía khơi xa Ngày đêm vẫn cồn cào cùng tiếng sóng Đó chính là khát vọng của tình yêu Đến nghe em, ta hẹn một buổi chiều Hoàng hôn xuống trao hôn nồng cháy bỏng! Bài thơ Chờ anh dưới hoàng hôn – tác giả Hồng Giang Em chờ anh chiều hoàng hôn màu tím Nắng nhạt nhòa như lịm cả nhớ mong Ngóng trông hoài đắng chát cả nỗi lòng Mà sao mãi thuyền anh không trở lại Sóng chiều nay cũng dập dồn hoang hoải Bờ cát dài anh mê mải nơi đâu Gió u mê xin hãy bắc nhịp cầu Gửi đến anh cho tròn câu thề hẹn Câu ước ao nửa chừng sao ứ nghẹn Khúc giao mùa chợt nghẹn đắng vành môi Con nước ròng thuyền cứ lững lờ trôi Mặc kệ bến tủi hờn ngồi trông ngóng Giọt lệ sầu bờ mi em ứ đọng Chiều hoàng hôn con sóng cũng lao xao Nỗi nhớ kia sao lại cứ dâng trào Đem ký ức ùa vào tim buốt giá Ở nơi nào thuyền anh còn nghiêng ngả Có hay rằng …. Em hóa đá…. Vọng phu ! Bài thơ Biển tím chiều loang – tác giả Giọt buồn không tên Biển mênh mông biển thì thầm tiếng sóng Hoàng hôn buồn như lắng đọng chiều hoang Bước cô đơn nghe tim thức dâng tràn Cho nỗi nhớ miên man xuôi dĩ vãng Chuyện tình xưa ngủ yên theo ngày tháng Chợt quay về như tản mạn đâu đây Biển nhấp nhô từng con sóng dâng đầy Tung bọt trắng đắp xây bao ảo mộng Tình ngày củ chôn vùi trong vô vọng Em theo chồng cho lạc lõng đời anh Theo tháng năm cho nỗi nhớ xây thành Cho thắt thẻo từng canh tim hoang lạnh Biển chiều hôm đẹp mờ mờ nhân ảnh Biển tròng trành sóng sánh hạt sương đêm Biển mơn man ru trọn giấc êm đềm Sao vẫn thấy buồn thêm bao hoài niệm Ngày xưa đó em rất yêu màu tím Em đi rồi biển tím cả hồn anh Tình yêu ơi sao bôi xoá cho đành Theo ngày tháng tóc xanh giờ đã bạc Thuyền tình ơi sao thẫn thờ trôi dạt Không bến neo buồn man mát bơ vơ Lững lờ trôi cho nỗi nhớ dại khờ Cho bến mãi hững hờ xa diệu vợi Biển cô đơn cánh nhạn buồn chấp chới Tôi lặng thầm ngồi đợi bóng hình ai. Bài thơ Bóng hoàng hôn – tác giả Tú Nguyễn Ta lặng lẽ giữa biển chiều êm ả Bóng trăng soi nghiêng ngả ánh hoàng hôn Tiếng tim yêu trên sóng vỗ dập dồn Mái chèo khua thả hồn theo con nước Thuyền lênh đênh con sóng đùa trôi ngược Mộng ước chúng mình như con nước vờn trăng Núi nhô lên muốn níu cả cung hằng Như tay anh níu vầng trăng em đó Ta nhẹ nhàng lắng sâu từng hơi thở Biển mênh mông nhưng không nỡ ồn ào Cứ bình yên cho ta trao ân ái Sóng rì rào như thẹn mãi vì ta Ánh trăng khuya như cũng đã sắp tà Quay thuyền về ta miên man câu hát Biển dịu êm đưa ta về bến bạc Gió hiu hiu man mát đón bình minh! 3. Những bài thơ về hoàng hôn đẹp Có rất nhiều bài thơ về hoàng hôn nhưng không mang hơi hướng của nỗi buồn mà nó lại gợi cho người đọc một chút niềm vui, hân hoan hoặc như đang lạc vào đâu đó trong một buổi chiều lộng gió, rủ bỏ hết mọi buồn phiền, thả hồn mình vào những ánh chiều rơi... thật đẹp! Bài thơ Buổi Chiều – tác giả Xuân Diệu Buổi chiều đi lảng ở chân mây, Hoa tím trên sông thoảng điệu gầy. Cửa đợi khép thêm đôi mí lả; Mái tranh nghe ấm một niềm tây. Buổi chiều đi lảng ở chân mây… Khói mỏng lên dây móc xóm làng Với trời không sắc đứng nghiêm trang. Âm thầm có những câu than thở Trong rậm lau phơ chấm bụi vàng. Nón xa đi khuất mãi về tây, Một điểm mong nhà giữa bóng cây. Tựa ngõ bằng tre nhìn én liệng, Những nàng thôn nữ đứng, thơ ngây. Buổi chiều đi lảng ở chân mây… Con đường nguồn gốc tự vu vơ Lạnh lẽo chân qua, để bụi mờ. Thờ thẫn cây đa trên bến cũ Đêm đêm như nhớ chị đò xưa. Thoáng trong đôi sợi gió hây hây Một thoảng hương xa chứa mộng đầy. Có lẽ vong hồn năm tháng cũ Trở về phảng phất luyến đâu đây. Buổi chiều đi lảng ở chân mây… Bài thơ Hoàng hôn tím – tác giả Toàn Tâm Hòa Em về ngã nón chiều trôi Hoàng hôn tím nhặt để rồi tương tư Đã yêu màu tím bao chừ Mà sao em giữ khư khư chẳng rời !? Khẽ cười em bảo với tôi Màu hoa tím ấy thay lời thủy chung Trời xui có buổi tương phùng Giữa hoàng hôn tím muôn trùng xuyến xao Tôi về trời đất chênh chao Màu tim tím ấy quyện vào trong mơ Lẽ đâu định mệnh chực chờ Gặp nhau một thoáng bất ngờ lại yêu Vòng xoay duyên nợ trớ trêu Người dưng khác họ sao nhiều nhớ nhung Hoàng hôn tím biếc mông lung Tạ từ không nói ngại ngùng… hẹn nhau. Bài thơ Hoàng hôn nhớ - tác giả Lê Hoàng Ngồi buồn Nhặt nắng chiều rơi Hoàng hôn nhuộm tím khung trời mơ xưa Nhớ ai? Biết nói sao vừa Nụ cười ánh mắt cho ta ngậm ngùi Mình giờ cách trở xa xôi ! Nên thương chỉ biết mượn lời thơ trao Con tim cuộn sóng dâng trào Nhớ buổi ngọt ngào …xao xuyến bờ môi Người yêu hỡi! Người yêu ơi Xa nhau ngắn ngủi, sao dài lê thê Nhớ thương mỗi lúc đêm về Căn phòng trống trải… dạ nghe cồn cào. Bài thơ Gọi chiều – tác giả Trúc Thanh Chiều chậm lại chiều ơi…! Cho tôi nhặt sợi mây chui vào ngủ quên trên tóc mẹ Hái ký ức xanh rì còn dan díu hạt sương Thả cong liềm trăng nửa chừng mây trú nắng Cha khoác áo rêu đời thương kiếp Hạc Phù Điêu* Chậm lại chiều ơi! Tôi vút tuổi thơ lên trời gom mơ ước Đuổi bắt khói lam mơn trớn ngọn lau gầy Chậm lại chiều ơi cho lũ cò về kịp tổ Khi gió mang mùa rắc trắng hoa cau Chậm lại chiều ơi! Tôi thả nhớ cho phù sa tắm gội Gọi yêu thương về neo lại bến thơ Chiếc lá khô trôi, con cá lìm kìm bơi lội Cha gác dầm cuốn lưới buộc xuồng câu Chiều chậm lại chiều ơi! Tôi gọi tháng ba hít đầy hương hoa bưởi Ngắt cọng rau ngò ngát hơi thở đồng quê Chậm lại chiều ơi! Tôi nhặt nhớ thương về xâu chuỗi Kết tặng mẹ môi cười thơm thảo trước… Chiều rơi Bài thơ Hương chiều – tác giả Lê Hoàng Gió thoảng nhẹ hương chiều tan trong đó Là mùi thơm …hoa cỏ dưới chân đồi Nồng nàn khóm bưởi lên ngôi Dịu dàng khói tỏa, của nồi cơm quê Chiều đưa bước mây về đâu… mây hỡi ! Tẩm hương tràn gói gửi đến phương nao? Bâng khuâng bến nhỏ dạt dào Lăn tăn đợt sóng làm chao con thuyền Hương xót lại .. nơi miền quê yêu dấu Mùi cơm chiều mẹ nấu buổi hoàng hôn Nghe sao ấm cả tâm hồn Ru bao ngày tháng , mênh mông ngọt ngào . Bài thơ Vu vơ – tác giả Thanh Hùng Nắng chiều lơ lửng quyện sương bay Đếm thử bao nhiêu mới đến ngày Chiếc lá nhẹ rơi theo gió mát Ngỡ ngàng ta tưởng lọn heo may. Có nắng vừa loang buổi xế tà Để rồi nhường chỗ giọt mưa sa Hắt hiu mây xám làm u tịch Bất chợt bâng khuâng nhớ quá hà. Ai làm lấp lánh hạt châu rơi Giọt nước trong veo tưới xuống đời Ta thấy nỗi niềm còn lắng đọng Bềnh bồng theo những phút chơi vơi. Gió làm hòa quyện sợi mây đan Tí tách hạt mưa gõ nhịp đàn Thấp thoáng trong vườn con dế ngủ Mà lòng cảm thấy thật miên man. Có người từng nói “đừng ngắm hoàng hôn khi bạn buồn” bởi nó chỉ khiến cho nỗi buồn của bạn càng thêm buồn mà thôi! Nhưng nếu bạn là một người yêu cái nắng dịu nhẹ của chiều tà, thích sự cô tịch khi ánh nắng lụi tàn để màn đêm lên ngôi thì “ngắm hoàng hôn” cũng là một cách hưởng thụ cuộc sống. Cuộc sống này vốn đã vội vã, vậy nên nếu có thể hãy để cho tầm hồn có những khoảnh khắc chầm chậm ngắm nhìn những sự thay đổi của đất trời cũng như cuộc sống xung quanh ta. Sưu tầm Nguồn ảnh Internet Hoàng hôn của những thần tượng là tác phẩm cuối cùng, tổng quát lại mọi tư tưởng triết học căn bản của Friedrich Nietzche. Cuốn sách được hoàn thành năm 1988, ban đầu có tên Làm cách nào triết lý với cây búa, sau đó được đổi lại, phỏng theo tên vở nhạc kịch “Hoàng hôn của những thần thánh” của Richard tượng, với Nietzche là chân lý. Chân lý nào rồi cũng sụp đổ, cũng đến lúc bước vào hoàng hôn, lụi tàn và biến mất. Đó chính là tư tưởng triết học chủ đạo trong suốt cuộc đời nghiền ngẫm của Nietzche, cũng như trong tác phẩm này. Tất cả thực tại, quan điểm, lý tưởng, đều sẽ tiêu vong. Nhưng dòng chảy cuộc sống thì vẫn không ngừng, và sẽ chỉ đi theo chính bản năng, chỉ có bản năng là đẹp đẽ giữa mọi điều thối tiệm cận đến mục tiêu triết học cá nhân, Nietzche đi theo con đường phê bình những triết gia, những dòng tư tưởng cổ kim. Đó là những nhân vật lỗi lạc như Socrate, Platon, Renan, Rousseau, Sainte – Beuve, G. Eliot, George Sand, Schopenhauer, Comte, Kant, Schiller, Zola, Victor Hugo, Listz, Carlyle; những giá trị xưa nay như thiện ác, đẹp xấu, đúng sai, dân chủ, tiến bộ… Với một lối viết hàm súc, cách lập luận sâu sắc của thứ văn chương bác học, Hoàng hôn của những thần tượng đã khám phá mọi sự giả tạo trong các tư tưởng đó, quyết liệt và không nể nang. Chân thực, đó là những gì cần thiết nhất, đối với Nietzche. Chân thực gắn với bản năng, và vượt lên tất cả, bản năng đồng nghĩa với hạnh Nguyễn Hữu Hiệu. Hay làm cách nào triết lý với cây búa – Friedrich Nietzsche, Nguyễn Hữu Hiệu dịch - NXB Văn học – Năm 1888 trong cuộc đời và tư tưởng Nietzsche Mặt trời lên cao đỉnh rồi bùng vỡ trong Van Gogh trong năm 1888. Đó cũng chính là thời kỳ sáng tạo dữ dội nhất của ông. Bóng tối lưỡng lự đã bị lùa ra khỏi tranh. Bàn tay trở nên chính xác một cách tàn bạo. Nét cọ tung hoành như sấm sét. Màu sắc lóe sáng trong tâm trí đã bắt đầu hôn ám. Nhưng trong buổi hoàng hôn của tâm thức đó, viễn tượng đã kết hợp một cách kỳ diệu với thực tại. Ngày 21 tháng 4 năm sau, Van Gogh viết cho em “Điều an ủi anh đôi chút là anh bắt đầu coi sự điên cuồng như một chứng bệnh, giống như những bệnh tật khác, trong khi đó, ngay cả trong những cơn khủng hoảng, anh thấy dường như tất cả những gì anh tưởng tượng trước kia đều là thực tại cả”. Và ông lăn xả vào công việc, vẽ từ sáng tới tối. Người ta kể lại rằng những người bạn đồng phòng với ông khi đi ra thấy ông đang vẽ một tấm tranh, vài giờ sau trở vào đã thấy ông vẽ một tấm tranh khác. Ông làm việc như kẻ bị quỷ ám, “j’ai une fureur sourde de travail plus que jamais” tháng 9 năm 1889. Ông không thể ra khỏi hội họa, nghĩa là ra khỏi thực tại, làm mồi cho điên cuồng và phiền não. “Trong tất cả mọi trường hợp, tìm cách trung thành với sự thực có lẽ là một phương thuốc để chống lại bệnh tật đang làm anh lo âu” thư cho Théo, ngày 12 tháng 2 năm 1890. Có lẽ Vincent Van Gogh linh cảm thấy rằng phần ánh sáng dành cho ông sắp hết và ông phải tận dụng nó, nhìn lần cuối cùng trong ánh sáng viễn tượng những thực tại đã bị thói quen giả dối chôn vùi. Trường hợp Nietzsche cũng tương tự như vậy. Năm 1888 là cực điểm sáng suốt và sáng tạo của Nietzsche, đồng thời cũng là cực độ của đau khổ và cô đơn của ông. Ngày 12 tháng 2 năm 1888, Nietzsche viết cho bá tước Seydlitz “Bây giờ tôi cô đơn, cô đơn một cách phi lý; trong cuộc chiến tàn khốc và âm thầm mà tôi theo đuổi dưới uy thế đảo hoán mọi giá trị chống lại tất cả những gì đã được mọi người tôn sùng và quý trọng từ xưa tới nay, chính tôi đã trở thành một cái u hồn cốc mà không hay…” Trong tình cảnh đó ông chỉ cầu xin một điều “sự thanh bình, quên lãng, sự khoan dung của mặt trời và của mùa thu cho một cái gì đang muốn chín tới, cho sự chứng thực và biện minh của toàn thể con người tôi…” Thư cho Paul Dessen, ngày 3 tháng giêng năm 1888. Kết quả là năm tác phẩm cuối cùng, chín muồi nhất, mãnh liệt nhất của Nietzsche hoàn thành trong năm này Trường hợp Wagner, Hoàng hôn của những thần tượng, Kẻ chống Chúa, Nietzsche chống Wagner, Ecce Homo và Tụng ca Dionysos. Quả thực năm 1888 là cực điểm của cuộc đời và tư tưởng Nietzsche. Trước hết nó là cao độ của một thập niên đầy sáng tạo khởi đầu từ 1878 với Phàm phu, quá đỗi phàm phu, tác phẩm đầu tiên mà trong đó chan hòa ánh sáng thiên tài, kế đó Ý kiến tương hợp và châm ngôn 1879, Lữ khách và bóng hình mình 1880, Bình minh 1881, Tri thức hân hoan 1882 – bổ túc thêm năm 1887, Zarathustra đã nói như thế 1883 – 1885, Phi Thiện Ác 1886 và Phổ hệ luân lý 1887. Song song những tác phẩm trên, trong thập niên này Nietzsche còn đưa ra nhiều tư tưởng dũng mãnh quanh chủ đề Ý chí hùng dũng. Sang năm 1888, Nietzsche bỏ Ý chí hùng dũng và thay thế bằng Cuộc đảo hoán mọi giá trị, trong đó Kẻ chống Chúa là tác phẩm mở đầu. Năm 1888 còn có nghĩa cực điểm trong cuộc đời và tư tưởng Nietzsche ở chỗ toàn bộ tác phẩm viết trong năm này là những cuộc duyệt xét và toát lược lại toàn thể những chủ đề triết lý của ông và của hai ngàn năm triết học Tây – phương trong ánh sáng chói lòa cuối cùng của tâm thức, ở một cao độ buốt giá, bằng một bút pháp sắc bén, cô đọng. Sau đó là bóng tối và yên lặng hoàn toàn. Đầu tháng giêng năm 1889 tinh anh ông vỗ cánh bay cao, và ông không viết thêm một dòng nào nữa, mặc dầu thể phách còn ngồi lại mười năm nữa, tới tháng 8 năm 1900. 2. Buổi hoàng hôn của những thần tượng Tac phẩm Buổi hoàng hôn của những thần tượng hay làm cách nào người ta triết lý với cây búa? Gotzen – Dammerung, oder Wie man mit dem Hammer philosophiert? được viết trong khoảng thời gian từ cuối tháng 6 tới đầu tháng 9 năm 1888 và được đem ấn hành vào cuối tháng 10 cùng năm. Mới đầu tác phẩm mang tựa đề Sự nhàn rỗi của một tâm lý gia hay Những giờ nhàn cư của một tâm lý gia Mussiggang eines Psychologen. Nhưng sau đó, theo lời yêu cầu của Peter Gast, một cao đồ trung thành của Nietzsche, đòi ông phải tìm một tựa đề “huy hoàng” hơn cho tác phẩm, Nietzsche nhượng bộ, phỏng theo nhan đề vở “Hoàng hôn của những thần thánh Gotter dmmerung của Wagner, đặt lại là Hoàng hôn của những thần tượng Golzen Dmmerung. Thần thoại Bắc Âu kể rằng tất cả mọi thần thánh đều có ngày tàn mạt, ngày họ tan biến vào hư vô. Đó là buổi hoàng hôn của thần thánh. Richard Wagner đã mượn thần thoại này để dựng vở kịch thứ tư trong bộ tứ ca bộ kịch tétralogie của ông. Nietzsche thay đổi tựa đề và cả ý nghĩa. “Thần tượng” là biểu tượng Nietzsche dùng để chỉ chân lý. “Buổi hoàng hôn của những thần tượng” có nghĩa là sự sụp đổ của mọi chân lý. Không có một thực tại, một ý tưởng, một lý tưởng, một chân lý, một “thần tượng” nào tác phẩm này không đụng chạm tới. Từ những chân lý vĩnh cửu đến những chân lý giá trị mới mẻ. “Một cơn gió lớn thổi qua rặng cây… và trái chín rụng rơi tơi tả những chân lý” Ecce Homo. Nhưng những cái người ta có thể lượm trong tay chẳng có gì ngọt ngào. Vì đó chỉ là những trái thối hư, thực phẩm vô vị đã hết dưỡng chất của hai ngàn năm qua cần phải liệng bỏ. Tất cả mọi chân lý đều nhạt phai và phải xóa đi, mọi thần tượng đều hết thiêng liêng và phải tiêu diệt. Duy chỉ có cuộc đời là vĩnh cửu. Tất cả mọi hiểu biết đều sai lầm, mọi luân lý đều độc hại. Duy chỉ có bản năng là tốt lành. Đây là cuộc tuyên chiến vĩ đại. Đây là cuộc mổ xẻ tàn nhẫn lý trí, luân lý, tâm lý học lòng ái quốc, vị tha, tình nhân loại… Đây là cuộc lột mặt nạ không tiếc thương những nhân vật, “những thần tượng” tượng trưng cho những chân lý, những giá trị cũ Socrate Platon, thiện ác, đẹp xấu… và những “thần tượng” tượng trưng cho những chân lý giá trị mới Renan, Rousseau, Sainte – Beuve, G. Eliot, George Sand, Schopenhauer, Comte, Kant, Schiller, Zola, Victor Hugo, Listz, Carlyle, nghệ thuật vị nghệ thuật, dân chủ, tiến bộ… Trên tất cả, chúng ta tìm thấy trong tác phẩm này những tư tưởng hữu thể học quan trọng nhất của Nietzsche. Đúng hơn, chúng ta thấy những diễn dịch về những vấn đề cốt yếu từ quan điểm biến dịch siêu hình của ông dựa trên phương trình căn bản cũng là tiền đề của ông – là hữu thể học truyền thống coi là “hữu thể chân thực” Wahren – Sein cái thực ra chỉ là một ảo tưởng, một ảo tưởng có tất cả đặc tính của phi thể Nicht – Sein và vô thể Nichts và chối bỏ, coi như “phi hữu” và phi thực cái thực ra là hữu thể đích thực và hữu thể duy nhất. Cái từ xưa tới nay, người ta coi là hiện thể đích thực, thực ra chỉ là mộng huyễn bào ảnh, trong khi cái từ xưa tới nay người ta coi là mộng huyễn bào ảnh lại chính là hiện thể chân thực. Cái từ xưa tới nay được coi là “hữu thể” Sein đối nghịch với biến dịch không có, trong khi chỉ có cái biến dịch hiện hữu mà thôi. Không có “hữu thể” siêu thời gian và không gian cũng như không có tâm linh giới, linh tượng giới le monde des Idées hay thế giới của những ý tưởng vĩnh cửu mà chỉ có thế giới khả giác monde sensible, hiện hữu trong không gian thời gian. Không có thế giới tự nội monde ensoi, mà chỉ có thế giới hiển lộ monde des apparences. Không có thế giới “khác” mà chỉ có thế giới “này”, thế giới chân thực, duy nhất, linh động mà nguyên động lực là ý chí hùng dũng. Không có thế giới nào “khác”. Tất cả những ý nghĩ, khát vọng về một thế giới “khác” chỉ là cách trả thù cuộc đời “bằng sự lạm dụng ảo tưởng” về một cuộc đời “tốt đẹp hơn”. Sự chia thế giới ra làm một thế giới “tự nội” và một thế giới “bề ngoài” là dấu hiệu của sự suy đồi – một triệu chứng của sa đọa. “Sự kiện người nghệ sĩ đặt bề ngoài lên trên thực tại không phải là một vấn nạn chống lại mệnh đề này. Bởi “bề ngoài” ở đây cũng có nghĩa là thực tại nữa, nhưng mà là dưới một hình thức lựa chọn, kiên cường hóa, sửa sai… Người nghệ sĩ bi tráng không bi thảm, – hắn gật đầu nói ừ trước tất cả những gì còn hồ nghi và khủng khiếp của cuộc đời, hắn là kẻ theo Dionysos”. Chương quan trọng nhất và cũng là trọng tâm của tác phẩm là chương “Lý trí trong triết học”. Trước đó là “Vấn đề Socrate”, sau đó là “Luân lý như một cái gì phản tự nhiên”. Trước kia, Nietzsche lên án khoa học, triết học vì chúng bị đầu độc bởi luân lý. Bây giờ Nietzsche lên án luân lý, triết học, khoa học bởi chúng bị đầu độc bởi lý trí, hay đúng hơn bởi những sự lầm lẫn lớn lao của lý luận. Những triết gia lầm lẫn lấy hậu quả làm nguyên nhân, nguyên nhân làm hậu quả. Nietzsche bài bác gắt gao phương trình quái gở và bệnh hoạn này của Socrate lý trí = đức hạnh = hạnh phúc, Socrate, Platon là những triệu chứng suy đồi. Thế nào là suy đồi décadence? “Bị bắt buộc phải chiến đấu chống lại bản năng đó là định thức của suy đồi, khi cuộc đời hướng thượng, hạnh phúc và bản năng là một”. Tất cả mọi sự tốt lành đều thuộc bản năng. Alles Gute ist Instinkt. Nietzsche coi như có bổn phận chống lại quan niệm cho Thượng Đế = thế giới khác của “hữu thể chân thực”. Vì quan niệm như thế, người ta bắt buộc phải coi rẻ những thực tại trần gian mà giác quan chứng nghiệm, khi coi chúng là hiển thể Schein không thực thể, và đi đến chỗ khước từ cuộc sống nhục cảm, lành mạnh, coi như “tội lỗi”. Theo Nietzsche, với Thượng Đế, người ta đặt thành tuyệt đối thể một hữu thể tưởng tượng, phi thời gian bên trên những thực tại trần gian, những cái duy nhất có thực thể trong dòng biến dịch. Một Thượng Đế, nếu được quan niệm như thế, sẽ làm nền tảng cho một thứ luân lý vô cùng nguy hại cho con người và cuộc đời. Đó là một hữu thể học luân lý hóa hay một luân lý hữu thể học hóa. Cần phải giải phóng hiện thể khỏi thứ hữu thể học hay luân lý này. Đó là một nhiệm vụ nặng nề mà Nietzsche gọi là cuộc “đảo hoán mọi giá trị”. Đó là công việc của người nghệ sĩ bi tráng, kẻ nói “ừ” trước tất cả mọi hồ nghi và khủng khiếp. Người nghệ sĩ bi tráng chọc thủng hiển thể để đạt tới thực thể một cách can đảm. Hắn dám chấp nhận cái chết của Thượng Đế và dám đập “bằng cây búa” tất cả những chân lý cắm rễ sâu xa nhất trong lòng đời và dám đốn ngã những thần tượng được tôn kính của truyền thống, và thừa can đảm để gây nên những “âm thanh trống rỗng” của buổi chiều tà. Đi vào “hoàng hôn của những thần tượng” và đương đầu với “đêm tối của Hư Vô chủ nghĩa” là những sứ mệnh lịch sử của nghệ sĩ bi tráng cũng như của tất cả những tinh thần tự do không chấp nhận làm rêu mốc bám trên những bậc thềm, những bờ tường nứt nẻ của những miếu đường hoang vắng nữa. Nếu “hoàng hôn của những thần tượng” có nghĩa là sự lạm phát của mọi chân lý, mọi giá trị thiết định lấy “thế giới chân thực” bên ngoài trần gian, bên kia đời sống làm bản vị, coi những kẻ bạc nhược sa đọa là những kẻ làm giấy bạc, coi đền thờ là những ngân hàng và Thượng Đế là kẻ chế tài thì “đêm tối của Hư Vô chủ nghĩa” chính là sự phá giá của tất cả những chân lý, những giá trị đó. Cả hai đều là những giai đoạn tất yếu và cần phải vượt qua của lịch sử. Chân lý, trần gian, cuộc đời sẽ và chỉ thuộc về những kẻ chân thực, dám đốt đi những bản di chúc hứa hẹn huy hoàng nhưng giả dối và giả tạo như tấm ngân phiếu không tiền bảo chứng, những kẻ sau khi buông rời cây búa phá hủy còn có đủ sức mạnh cầm tay cầy khai phá cánh đồng khả thể, khơi mở dòng đời, tạo dựng đời sống trong dòng hồn nhiên của biến dịch. 3. Song luận Sự thức tỉnh của nhân loại bắt đầu với song luận này “Hoặc chúng ta phá hủy sự sùng bái của chúng ta hoặc chúng ta phá hủy chính chúng ta” Der Will zur Macht, III. Chúng ta đã phải trả giá khá đắt những “chân lý” thiêng liêng, những sai lầm in physiologicis Ibid, II Nietzsche tự coi như bổn phận việc “sửa soạn cho nhân loại một giây phút tuyệt vời trở về chính mình, một buổi giữa ngọ rực rỡ để quay về quá khứ và đưa mắt nhìn về tương lai, để rũ khỏi ách đô hộ của tình cờ và của những giáo sĩ và đặt câu hỏi tại sao và thế nào trong toàn bộ của nó lần thứ nhất, bổn phận này thiết yếu bắt nguồn từ lòng xác tín rằng nhân loại tự mình đã không đi theo đúng chính đạo, đã không được điều động bởi một thần tính mà trái lại đã để bị lôi cuốn và chế ngự với một bản năng tiêu cực, hư hỏng, bởi bản năng suy đồi mà nhân loại đặt lên hàng những giá trị tối thiêng liêng” Ecce homo, III, 2, vì thế “sự khôn ngoan xuất hiện trên trái đất này từ xưa tới nay như một con quạ khoang bị hấp dẫn bởi mùi “tử khí”, hay cũng có thể nói như một con cú vọ chuyên soi mói những khía cạnh đen tối cuộc đời và thốt lên những tiếng bi ai. Đó là sự khôn ngoan của tinh thần nặng nề, tìm sự giải thoát bằng cách tiêu diệt ý chí sống. Nietzsche gây chiến chống lại chủ trương tiêu cực mệt mỏi đó. Kết quả của nỗ lực bền bỉ, can đảm, cứng cỏi, âm thầm này là sự hân hoan hay “tri thức hân hoan” theo ngôn ngữ Nietzsche. “Kẻ nào trèo lên núi cao, kẻ ấy tự cười mọi bi kịch giả tạo hay có thực”. Trên bàn thờ những giá trị mới, tiếng cười chiến thắng đã thay thế tiếng thở dài đầu hàng. “Tôi đã phong thánh tiếng cười, hỡi những con người siêu đẳng, hãy học cười!”. Bằng tiếng cười hồn nhiên giòn giã, chúng ta quét sạch mọi thần tượng trang trọng đăm chiêu và đón chào một thế giới tinh khôi rực rỡ. Nguyễn Hữu Hiệu

buổi hoàng hôn của những thần tượng